Lastikle İlgili Sık Sorulan Sorular

1. Lastiğin karkasının bölümleri nelerdir?

1         DESEN /TABAN – Lastiğin yol ile temas eden alanıdır, yola tutunmayı sağlar. Kilometre performansını etkiler. Karkası korur. Ses seviyesini belirler. Su tahliyesini yaparak suda kızaklamayı önler.
2         KUŞAKLAR – Boyutsal kararlılığı temin eder. Yanal kuvvetleri dengeler. Dönüşlerde hakimiyet sağlar. Tabanın yola stabil basmasını ve yola tutunmasını sağlayarak kilometre performasını temin eder.
3         KARKAS – Lastiği ayakta tutar.  İçerideki basınçlı havayı tutar. Kuvvetleri dengeler.  Esneyerek süspansiyon sağlar ve darbeleri emer.
4         TOPUK – Aracın ve yükün ağırlığını taşımaya yardımcı olur. Lastiğin janta oturmasını ve sabitlenmesini sağlar. Hava sızdırmazlığı sağlar.
5         OMUZ – Yanağı tabana bağlar,tabandan gelen darbelerin yanağa iletimini düzenler, araç dönüşlerinde stabilite sağlar.
6         YANAK  – Karkası ve topuğu korur, yaşlanmaya ve yorulmaya karşı dirençlidir.

2. Lastiğimin ebadını/ölçüsünü nasıl okurum?

Lastiğinizin her iki yanağında, aşağıdaki kodlamaya uygun şekilde yazan tanımlamalar lastiğinizin ebadını/ölçüsünü göstermektedir. 185/60 R 14 82 H

3. Bu tanımlamaların anlamı nedir?

185 : Nominal Kesit Genişliği (mm) – Lastiğin, uygun test basıncında jantlanmış şekilde ve şartlandırılmış ortamda “yanakların dıştan dışa” ölçüm değeridir.

60 : Nominal Basıklık Oranı (%) – Yanak yüksekliğini gösterir. Nominal kesit genişliğinin, yüzdesel olarak oranlanması ile hesaplanır. Bu ölçünün yanak yüksekliği (185×60)/100 = 111 mm Burada unutulmaması gereken konu, lastik yüksekliği hesaplanırken bu değerin 2 ile çarpılması gerektiğidir.

R : Lastiğin yapısı. R: Radyal yapıdaki lastik

14 : Jant çapı. Inç cinsinden jant çapı. 1 inç 25,4 mm’ye eşittir. Bu durumda jant çapı 355,6 mm.

Servis karakteristikleri;

82 : Yük indeksi. Lastiğin hız kategorisinde taşıyabileceği maksimum yükü tanımlar.

H : Hız kodu.Lastiğin maksimum yükte yapabileceği maksimum hızı ifade eder.

 

 

4. Bu tanımlamalar hep aynı mıdır?

Türkiye’de çoğunlukla kullanılan ölçü gösterimi Euro-Metrik biçimdedir. İlk sıradaki gösterim binek / oto grubuna aittir. Hafif ticari araç lastikleri için ise ölçünün sonunda C harfi bulunmaktadır. Bu işaret CP olursa, karavan / kamp tipi uzun süre bekleme sonrası yıl içinde kısa süreli kullanımlarda olan yanakları takviyelendirilmiş lastikleri gösterir. Ölçü grubunun başında T ve S harflerinin olması durumunda geçici kullanım lastiği olan stepne lastiklerini belirtir. Bu lastikler sadece aracınızdaki lastik hasarlandığında sizi en yakın servis noktasına götürmek için tasarlanmış olan, hız sınırı önceden belirlenmiş yedek lastiklerdir. T ile başlayanlar binek araçlar içindir. S ile başlayan yedek lastikler ise hafif ticari araç lastiklerine ait olan yedek lastiklerdir. Euro-metrik ölçü tanımının başında P veya LT olması durumunda ise bu lastiklerin ABD’de kullanımının yasal olduğunu gösterir. P binek lastikleri, LT ise hafif ticari araç lastiklerini tanımlar.

 

5.Lastik Servis Karakteristikleri

Lastik ebat/ölçü açıklamasının dışında, lastikler yük indeksi ve hız kodu ile de ayırt edilebilir. Hız kodu, lastik üreticisi tarafından belirlenen kullanım şartları altında lastiğin yük indeksine bağlı olarak değişen yükü taşıyabileceği (210 km/s hızın üzerindeki yükler hariç) maksimum hızı belirtir.

YÜK İNDEKSİ

Yük kodu, lastik üreticisi tarafından belirlenen kullanım şartları altında, lastiğin hız koduna bağlı olarak değişen, taşıyabileceği maksimum yükü (210 km/s hızın üzerindeki yükler hariç) belirten sayısal bir değerdir.

 

6.Lastiğin yanağında Treadwear, Traction ve Temperature ve yanında harf ve rakamlar var. Bunlar neyi ifade ediyor?

UTQG/A.B.D. Ulaştırma Bakanlığının, lastikleri AŞINMA, TUTUNMA VE ISIYA DAYANIKLILIK konularında derecelendirmek için belirlediği standarttır. Bu standart, sadece 13” ve üzeri otomobil yaz lastikleri için geçerlidir, kış lastiklerinde kullanılmaz. Lastiğin yanağında parantez içerisinde  ve yanında harf ve rakamlardan oluşan derecelendirmelerle belirtilir: Aşınma (treadwear), Tutunma (traction), Sıcaklık (temperature) .

Aşınma (treadwear): Aşınma puanı, A.B.D. laboratuvarlarında belirli şartlar altında test edilen lastiklerin aşınma oranını belirten bir karşılaştırmadır. Örnek olarak, 150 puan alan bir lastik 100 puan olarak derecelendirilen referans lastiğine göre bir buçuk kat daha fazla zamanda aşınır anlamına gelmektedir. Lastiklerin  performansları, gerçek kullanım koşullarına bağlıdır  fakat sürüş alışkanlıkları, bakım, yol ve hava koşulları nedeniyle de norm puanlamasından oldukça farklı sonuçlar verebilir.

Tutunma (traction): Tutunma puanları, yüksekten düşüğe doğru AA, A, B ve C olarak verilir. Bu puanlama, laboratuvar koşullarında asfalt ve beton üzerinde, ıslak zeminde fren mesafesi ölçülerek yapılır. Tutunma puanı C olan bir lastik düşük tutunma performansına sahip olabilir.

UYARI: Lastiğin tutunma puanı, düz yönde yapılan frenleme testleri sonucunda verilir. Hızlanma, dönüş, suda kızaklama karakteristiklerini içermez.

Sıcaklık (temperature): Sıcaklık derecelendirmesi yüksekten düşüğe A, B, ve C olarak verilir ve bu puanlama laboratuvar koşullarında lastiğin ısı üretimine direnci ve ısıyı yayma özelliklerini referans lastiğin özellikleri ile karşılaştırılarak yapılır. Uygulanan yüksek ısı lastiğin hammaddesinde değişikliğe, lastik ömrünün düşmesine ve hatta lastiğin kullanılmaz hale gelmesine neden olabilir. Federal Motor Güvenlik Standardı No. 109’a göre, tüm otomobil lastikleri minimum C puanı ile dercelendirilmelidir. A ve B ile puanı alan lastikler, Laboratuvar koşullarında test edilen referans lastiğinden daha iyi performans göstermiş anlamına gelmektedir.

UYARI: Bu puanlama lastikler doğru hava basıncına sahipken ve aşırı yük altında olmadan yapılmaktadır. Aşırı hız, düşük hava basıncı ile kullanım ya da aşırı yük, ayrı ayrı ya da birlikte uygulandığında aşırı ısınmaya ve lastiğin kullanılamaz hale gelmesine neden olabilir.

 

7.Lastiğin yanağında daire içinde ve kare içinde, E ve e işaretleri var. Bunlar ne anlama geliyor?

 

8.Lastiğimin aşındığını nasıl anlarım?

“TWI” işareti: Lastik omuz bölgesinde her 60 derecede bir konan 6 adet “TWI”/Tread wear indicator/lastik aşınma göstergesi” işareti aşınma seviyesini gösteren özel çıkıntıları belirtir ve bu işaret lastik diş/desen derinliğinin 1,6 mm’ye (yasal emniyet limiti) indiğini gösterir. Diş derinliği bu seviyeye kadar düştüğünde lastikler değiştirilmelidir.

Ancak lastik üreticileri olarak, güvenli fren mesafesinin korunması amacıyla yaz lastiklerinin

3 mm, kış lastiklerinin ise 4 mm desen/diş derinliğine eriştiğinde değişmesini tavsiye ediyoruz.

9. Lastiğimin üretim tarihi nedir?

DOT (USA Department of Transportation), birçok ülkede lastik satılması için gerekli bir işaretlemedir.
DOT, lastiğin ABD Ulaştırma Bakanlığının güvenlik standartlarını karşıladığı ya da bu standartlardan daha iyi seviyede olduğu anlamına gelir.

1)      ABD Ulaştırma Bakanlığının güvenlik standartlarını karşıladığı ya da bu standartlardan daha iyi olduğu anlamına gelir.

2)      Üretici ve Fabrika Kod Numarası (Ulaştırma bakanlığı tarafından verilir)

3)      Lastik Ölçü Kod Numarası

4)      Üretici sembolleri (Opsiyonel) (Marka ya da lastiğin spesifik özelliklerini belirtmek için)

5)      Üretim Tarihi, ilk iki rakam hafta, son iki rakam ise yılı tanımlar (2000 ve sonrasındaki tanımlama)

- Örneğin 4700 – 47. Hafta – 2000 yılı

- Örneğin 1914 – 19. Hafta – 2014 yılı

 

10.Lastiğimin dönüş yönü var mı?

 

 

Sırt deseni asimetrik olan tüm ürünlerin janta doğru yönde takılması çok önemlidir. Asimetrik sırt deseni, desenin iç ve dış kısımlarının farklı karakteristiklerinin birleşiminden en iyi performansı elde edecek şekilde dizayn edilmiştir. Lastiğin yanağında Outside (dış) ve Inside (iç) olarak bulunur.

11.İçinde kullanılan malzemeler yazıyor mu?

12.Lastiğim kış lastiği mi?

: Kış koşullarına uygunluğunu gösterir.

13.M+S ne demek?

 

14.  Reinforced / Extra Load ne demek?

 

15.  Lastik üzerinde başka tanımlama var mı?

Evet. Lastik üzerinde aşağıda verilen tanımlamalar olabilir. Bu işaretler lastiklerin o ülkelere ihraç edilebilmesi için gerekli olan şartları sağladığını gösterir.

 

16. Max Load – Max Pressure nedir? 

17. RF – S.I. nedir?

RF (Run Flat): Hava basıncının kaybolduğu koşullarda, güçlendirilmiş yanakları sayesinde aracın hareketine imkân sağlayan lastikleri gösteren işaretlemedir.
S.I. (Seal-Inside): Lastiğin taban bölgesinden delinmesi durumunda, lastik iç yüzeyinde bulunan özel mumsu tabaka sayesinde hava sızdırmama özelliği bulunan lastik olduğunu belirtir.

18. Lastiğin Temel Görevleri nelerdir?

1. Aracın ve yükün ağırlığını taşımak

2. Darbeleri emmek, sürüş konforuna katkı sağlamak

3. Yol tutuşuna ve frenlemeye katkıda bulunmak

4. Araca yön vermek

5. Motor gücünü yola aktarmak

6. Yakıt tüketimini ve gürültü emisyonunu azaltmak

19. LASTİK HİZMETİNİ ETKİLEYEN HUSUSLAR VE KORUYUCU BAKIM

• Lastik Şişirme Basıncı: Lastik, hazırlanmış lastik kataloglarında ve araç üreticisi el kitaplarında yol ve yük şartlarına göre öngörülen şişirme basıncı değerlerinde olmalıdır. Lastik şişirme basınçları düzenli olarak (en az 15 günde bir) yedek lastik dâhil olmak üzere uygun bir hava saati ile ortam sıcaklığında yani lastik soğuk iken kontrol ve tatbik edilmelidir. Araç lastikleri seyir esnasında ısınır ve basınç artar. Bu gerekçeyle asla lastik şişirme basıncı düşürülmemelidir. Öngörülenden düşük veya yüksek tatbik edilen şişirme basınçları, lastiklerde ömür kısalmasına ve hizmet dışı bırakabilecek hasarlara neden olur.
• Aşırı veya Düzensiz Yükleme: Araç üreticisi kataloglarında ve karayolları trafik yönetmeliklerinde araç maksimum yükleri belirlenmiştir. Her lastiğin yanağında, lastiğin taşıyabileceği maksimum yük indeksi verilmektedir. Öngörülenin üzerindeki aşırı ve dengesiz yüklemeler, lastiklerin arızalanmasına neden olduğu gibi araç mekanik aksamının ve karayollarının da bozulmasına sebep olur. Ayrıca frenleme mesafesi olumsuz etkileneceğinden olası kaza risklerini artırır.
• Lastik Kullanma Hızı: Araç lastiklerinin yanakları üzerinde kullanabilecekleri en yüksek hız sınırı belirtilmiştir. Araçta kullanılması öngörülen lastiklerin hız gurubu, araç üreticisi el kitaplarında belirtilen değerlere uygun olmalıdır.
• Araç Mekanik Ayarları: Aracın, rot, fren, süspansiyon gibi mekanik sistemlerindeki  bozukluklar/ayarsızlıklar lastiğin düzensiz ve erken aşınmasına, dolayısı ile lastiğin performansının ve ömrünün doğrudan ve olumsuz yönde etkilenmesine neden olacaktır. Aracınızın mekanik sistemlerinin, araç üreticisinin tavsiye ettiği sıklık ve değerlerde kontrol ettirilmesi ve bakımının yaptırılması önemlidir.
• Yer Değiştirme (Rotasyon): Araçlarda ön/arka, sağ/sol lastikler birbirinden farklı aşınmaya maruz kalırlar. Dengeli aşınmayı sağlayabilmek için lastiklerin araç altındaki yerleri  bir uzman tarafından uygun şekilde değiştirilmelidir.
• Balans Ayarı: Sürüş esnasında titreşim, vuruntu gibi sorunları ortadan kaldırmak için jant ve lastiğin ağırlık eşlenmesi yapılmalıdır. Kötü ve hiç yapılmamış balans ayarı sürüşte konforsuzluğa sebep vereceği gibi sürüş emniyetini de azaltır.
• Yol ve İklim Şartları: Yol yüzeyinin yapısı (asfalt, çakıllı, toprak vs.), iklim şartları (sıcak, yağışlı vs.) ve yol güzergâhı (virajlı, eğimli yollar), lastiğin kilometre  performansı ve sürüş emniyeti ile doğrudan ilgilidir. Düzgün olmayan yol yüzeylerinde ve sıcak yaz aylarında lastik normalden daha hızlı aşınır. Farklı yol yüzeylerinde (ıslak, kuru, çakıllı, toprak vs.) lastiğin yere tutunması farklılık göstereceği için sürüş esnasında dikkat edilmelidir.
• Diğer Genel Hususlar:

1. Araç üreticisi tarafından onaylanmış ölçü ve özelliklerdeki lastik ve jantlar kullanılmalıdır. Kullanılan lastik tipi ve taban deseni çalışma koşullarına uygun olmalıdır.
2. Aracın tüm lastiklerinin aynı ebat, desen ve yapıda olması gerekir. Aynı aks üzerinde farklı aşınmış, farklı yapı ve desende lastik kullanılması hâlinde araç performansı ve sürüş emniyeti olumsuz etkilenir.
3. Yeni lastikleri kullanılmış lastikler ile eşleştirmeyiniz, aksi takdirde yeni lastiğiniz erken ve düzensiz aşınacaktır.
4. Yan yana takılı lastiklerin arasına sıkışan cisimleri, uygun ve gerekli tedbirleri alarak çıkartınız.
5. Lastiğin kalan diş derinliği düzenli olarak kontrol edilmelidir. Lastik diş derinliği 1,6 mm’ye indiğinde güvenlik açısından sakıncalı olması ve kullanım ömrünü tamamlamış olması nedeniyle kesinlikle yeni lastikle değiştirilmelidir.
6. Lastiklerinizi kaldırım kenarlarına, sivri yüzeylere, yol üzerindeki taş, metal, cam ve benzeri cisimlere çarpmaktan sakınınız. Yoldaki kasis ve çukurlara yavaş giriniz, lastiğin yanak ve omuz bölgesini dış darbe ve etkilerden koruyunuz.
7. Sürüş anında istek dışı meydana gelen harici darbeler, aracın mekanik ayarlarının bozulmasına neden olabileceği gibi lastiklerin hasarlanmasına da neden olabilir. Arızalanan veya hasarlanan lastiklerin tamiri yapılmadan önce yetkili uzman kişilerin kontrolü gerekir.
8. Geçmişi bilinmeyen lastikler kesinlikle kullanılmamalıdır.
9. Bozuk satıhlı yollarda araç süratli kullanılmamalıdır. Bir darbe alınması durumunda lastik ve jant, yetkili uzman kişiler tarafından kontrol edilmelidir.
10. Aracın uzun süreli hareketsiz kalması (park) durumunda araç takoza alınmalı veya belirli aralıklarla lastiklerin yere basan konumu değiştirilmelidir.
11. Lastikleri parlatmak için deterjan, cila, petrol ve kimyasal ürünler kullanmayınız, basınçlı su ile yıkamayınız.
12. İç lastikli dış lastikleri (tube-type) iç lastiksiz olarak, iç lastiksiz dış lastikleri (tube-less) iç lastikli olarak kullanmayınız.
13. Kış mevsimi için özel üretilmiş lastiklerin kış mevsimi dışında da kullanılmaları, lastik ömrünü, konfor ve güvenliği olumsuz etkileyeceğinden tavsiye edilmemektedir.
14. Havasız da yol alan lastik (RF), mutlaka araç üreticisinin tavsiye ettiği donanıma sahip araçlarda kullanılmalıdır. Gerekli donanıma sahip olmayan araçlarda kullanılan (RF) lastikler garanti kapsamı dışında kalır.